DisplayPort 2.1 คืออะไร มีคุณสมบัติเด่นอย่างไร

ในยุคดิจิทัลที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว เทคโนโลยีการแสดงผลยังคงพัฒนาไปอย่างต่อเนื่อง เพื่อตอบสนองความต้องการที่เพิ่มขึ้นในด้านคุณภาพของภาพ ความเร็ว และความหลากหลายในการใช้งาน โดยมาตรฐาน DisplayPort 2.1 ได้กลายเป็นอีกก้าวสำคัญที่ช่วยยกระดับเทคโนโลยีการแสดงผล ในบทความนี้ Vnix จะพาเพื่อน ๆ ทุกคนมาทำความรู้จัก และศึกษารายละเอียดเกี่ยวกับมาตรฐาน DisplayPort 2.1 ให้ได้เข้าใจกัน

 

DisplayPort 2.1 คืออะไร ?

DisplayPort 2.1 คือ มาตรฐานเวอร์ชั่นล่าสุดของเทคโนโลยี DisplayPort ซึ่งถือเป็นการอัปเกรดครั้งสำคัญ ที่ไม่มีอุปกรณ์ไหนเคยใช้มาตรฐาน DisplayPort 2.0 มาก่อน จากข้อมูลของสมาคมมาตรฐานอิเล็กทรอนิกส์วิดีโอ (Video Electronics Standards Association – VESA) ซึ่งเป็นผู้ดูแลมาตรฐาน DisplayPort ได้ชี้แจงว่า DisplayPort 2.0 นั้นถูกข้ามไปโดยตรง ดังนั้น DisplayPort 2.1 จึงเป็นเวอร์ชั่นแรกที่นำสิ่งที่พัฒนาขึ้นใน DisplayPort 2.0 มาใช้ พร้อมทั้งเพิ่มคุณสมบัติใหม่ อย่างการปรับปรุงมาตรฐานสาย DisplayPort , ความเร็วสูง และการผสานโปรโตคอล DisplayPort เข้ากับ USB Type-C ให้ดีขึ้น

 

DisplayPort มีกี่ระดับ

มาตรฐาน DisplayPort 2.1 ถูกแบ่งออกเป็น 3 ระดับ ตาม Bandwidth สูงสุดที่แตกต่างกันไป ซึ่งจะประกอบด้วย UHBR10 , UHBR13.5 และ UHBR20

 

UHBR หรือ Ultra-High-Bit-Rate ซึ่งระบุ Bandwidth สูงสุดต่อช่องข้อมูล โดยมาตรฐาน DisplayPort รองรับสี่ช่องข้อมูล ซึ่ง Bandwidth รวมสำหรับแต่ละระดับจึงสามารถคำนวณเป็น Gbps ได้โดยการคูณค่า Bandwidth ต่อช่องด้วย 4 อย่างไรก็ตาม Bandwidth รวมนี้ไม่ใช่อัตราการส่งข้อมูลสูงสุดที่ DisplayPort 2.1 ในแต่ละระดับสามารถรองรับได้ เนื่องจากส่วนหนึ่งของแบนด์วิดท์จะถูกใช้สำหรับกิจกรรมอื่น ๆ เช่น การเข้ารหัสข้อมูลต่าง ๆ ดังนั้น อัตราการส่งข้อมูลสูงสุดของแต่ละระดับจะต่ำกว่าค่าแบนด์วิดท์สูงสุดที่ระบุไว้

 

 

DisplayPort 2.1	Bandwidth	อัตราการส่งข้อมูล
UHBR10	40 Gbps	38.69 Gbps
UHBR13.5	54 Gbps	52.22 Gbps
UHBR20	80 Gbps	77.37 Gbps

 

จากตาราง เราจะเห็นได้ว่า แม้แต่ระดับ Bandwidth ที่ช้าที่สุดอย่าง UHBR10 ในมาตรฐาน DisplayPort 2.1 ก็ยังมีความเร็วที่สูงกว่า DisplayPort 1.4 ประมาณ 20% ซึ่งเพียงพอสำหรับการรองรับความละเอียด 4K ที่ 240 Hz พร้อมสีแบบ 10 บิต และเทคโนโลยีการบีบอัดสัญญาณภาพแบบไร้การสูญเสีย (DSC) หรือความละเอียด 1440p ที่ 500 Hz พร้อมสีแบบ 10 บิต และ DSC ได้

 

คุณสมบัติของ DisplayPort

• • • • Bandwidth และความละเอียด

ด้วย Bandwidth ขนาด 80 Gbps ทำให้ DisplayPort 2.1 รองรับการแสดงผลด้วยคุณภาพที่สูงขึ้นมากกว่าเดิม โดยสามารถทำได้ดังนี้

 

• ความละเอียด 16K (15,360 x 8,460) 1 จอ ที่ 60 Hz 4:4:4 HDR (DSC)
• ความละเอียด 8K (7,680 x 4,320) 2 จอ ที่ 120 Hz 4:4:4 HDR (DSC)
• ความละเอียด 10K (3,840 x 2,160) 3 จอ ที่ 60 Hz 4:4:4 HDR (DSC)

 

• • • • UHBR 20

DisplayPort 2.1 รองรับอัตราการส่งข้อมูลสูงสุดถึง 80 Gbps ด้วยเทคโนโลยีใหม่ UHBR 20 ซึ่งสามารถรับ-ส่งข้อมูลได้สูงสุด 20 กิกะบิตต่อวินาที สร้างความก้าวหน้าอย่างมากจาก UHBR 13 ในเวอร์ชั่นก่อนที่รองรับเพียง 10 กิกะบิตต่อช่อง

 

• • • • High Dynamic Range (HDR)

HDR ช่วยให้จอแสดงผลสามารถแสดงช่วงความสว่างได้กว้างขึ้นหากเทียบกับช่วงไดนามิกมาตรฐาน (SDR) แบบดั้งเดิม ทำให้ภาพดูสมจริงขึ้น ด้วยความแตกต่างที่ชัดเจนระหว่างจุดที่สว่างที่สุด และมืดที่สุด อย่างเกม , ภาพยนตร์ หรือภาพถ่าย โดยจะดูโดดเด่นเป็นพิเศษเมื่อใช้ HDR โดยเฉพาะในฉากที่มีเนื้อหาอย่างฉากระเบิด , พระอาทิตย์ขึ้น หรือแสงจากไฟฉาย

 

DisplayPort 2.1 รองรับโปรไฟล์ HDR10 สามารถเข้ารหัสสีได้ถึง 10 บิตต่อช่อง (แดง , เขียว , น้ำเงิน) รวมเป็น 30 บิตต่อพิกเซล และมี Bandwidth ที่เพียงพอสำหรับใช้งาน HDR10 ที่ความละเอียด 4K 120 Hz หรือ 8K 60 Hz ได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ

 

• • • • Display Stream Compression (DSC)

เพื่อควบคุมอุณหภูมิที่เกิดจากการส่งข้อมูลจำนวนมหาศาลผ่านสาย DisplayPort ให้ไม่สูงจนเกินไป DisplayPort 2.1 จึงใช้มาตรฐานการบีบอัดข้อมูล Display Stream Compression (DSC) ซึ่งถูกพัฒนาโดย VESA ขึ้นมา

 

DSC ทำงานโดยการบีบอัดข้อมูลแบบ Lossless ที่ไม่สูญเสียคุณภาพจนมนุษย์สามารถสังเกตเห็นได้ โดยสามารถลดขนาดข้อมูลได้สูงสุดในอัตรา 3:1 ทำให้รองรับความละเอียดและอัตราการรีเฟรชที่สูงขึ้นได้ ซึ่งกระบวนการบีบอัดจะดำเนินการในเบื้องหลังโดยไม่ต้องการการปรับแต่งจากผู้ใช้งาน

 

• • • • เชื่อมต่อหลายหน้าจอ

DisplayPort มีความสามารถที่หลายคนอาจไม่ทราบ นั่นก็คือ การเชื่อมต่อหน้าจอหลายจอผ่านพอร์ตเพียงช่องเดียวด้วยเทคโนโลยีที่เรียกว่า Daisy Chain ด้วย Bandwidth ที่สูง ทำให้การเชื่อมต่อแบบนี้มีประสิทธิภาพที่สูงขึ้นตามไปด้วย สามารถใช้งานจอภาพ 4K สามจอที่อัตรา 90 Hz หรือจอภาพ 8K สองจอที่อัตรา 120 Hz จากพอร์ตเดียว นอกจากนี้ DP 2.1 ยังรองรับการสตรีมวิดีโอจากหลายแหล่งข้อมูลผ่านสายเคเบิลเส้นเดียว ตัวอย่างเช่น การเล่นเกม 4K บนหน้าจอหนึ่ง และเล่นวิดีโอ 1080p บนอีกหน้าจอหนึ่งได้พร้อมกันอย่างราบรื่น

 

• • • • สัญญาณเสียงคุณภาพสูง

DisplayPort 2.1 รองรับการส่งสัญญาณเสียงคุณภาพสูง พร้อมวิดีโอ โดยสามารถส่งเสียงที่อัตราการสุ่มตัวอย่างสูงสุด 192 kHz ด้วยความลึกของเสียง 24 บิต อีกทั้งยังเพิ่มการรองรับ USB Type-C Alt Mode ทำให้พอร์ต USB Type-C สามารถส่งสัญญาณวิดีโอและเสียงจาก DisplayPort ได้โดยตรงผ่านสาย USB Type-C ที่กำลังได้รับความนิยมในฐานะโซลูชั่นการเชื่อมต่อแบบสายเดียวที่ครบวงจร

 

ปัญหาของ DisplayPort

แม้ว่า DisplayPort 2.1 จะเป็นเทคโนโลยีที่น่าสนใจ แต่ก็มีปัญหาหลายอย่างที่ตามมาด้วยเช่นกัน

 

ปัญหาแรก คือ ผลิตภัณฑ์ที่ได้รับใบรับรอง DisplayPort 2.1 ไม่จำเป็นต้องรองรับ UHBR ทุกระดับ โดยอุปกรณ์ที่ผ่านเกณฑ์ DisplayPort 2.0 และรองรับ UHBR ก็ถือว่าเป็น DisplayPort 2.1 ได้ ซึ่งหมายความว่า หากเลือกซื้ออุปกรณ์ จำเป็นต้องศึกษาหาข้อมูลอย่างละเอียด เนื่องจากอาจได้อุปกรณ์ที่ฮาร์ดแวร์ไม่รองรับการทำงานของ DisplayPort 2.1 ได้อย่างสมบูรณ์มาใช้งาน

 

ปัญหาที่สอง คือ หน่วยประมวลผลกราฟิก (GPU) ของ NVIDIA รุ่นซีรี่ส์ 4000 ซึ่งในปัจจุบันยังไม่รองรับ DP 2.1 แต่ซีรี่ส์ 5000 จะรองรับในอนาคต ส่วน AMD RDNA 3 และ Intel Arc B580 รองรับ DP 2.1 UHBR 13.5 แล้ว อย่างไรก็ตาม แม้ว่าการ์ดจอจะรองรับ แต่จอแสดงผลที่ใช้ประโยชน์จาก DP 2.1 อย่างจอ 16K HDR ก็ยังไม่มีวางจำหน่ายในปัจจุบันเช่นกัน

 

สรุป

การพัฒนาเทคโนโลยีเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติในวงการนี้ โดย DisplayPort 2.1 จะรองรับความละเอียดที่สูงขึ้น , อัตราการรีเฟรชที่รวดเร็วขึ้น และ Bandwidth ที่กว้างขึ้น ซึ่งทำให้ DisplayPort 2.1 สามารถเสริมประสิทธิภาพการแสดงผลและการเชื่อมต่อให้พร้อมใช้งานในอนาคตได้อย่างเต็มที่

 

* เนื้อหาในบทความอาจมีผิดพลาดได้ โปรดตรวจสอบข้อมูลใหม่อีกครั้ง